Faalangst is een specifieke form van sociale angst (of sociale fobie). Onder faalangst wordt de angst verstaan dat een bepaalde belangrijke taak niet gaat lukken, waarvan iemand ècht vindt dat die zou moeten gaan lukken, zoals bijvoorbeeld een examen of een optreden. Het heeft te maken met verwachtingen aan jezelf en vaak ook de (gevoelde) verwachtingen van anderen. Dit geeft fysieke spanningssignalen en angst, wat gevoelsmatig de geloofwaardigheid vergroot dat de prestatie niet uit de verf zal gaan komen. Iemand met faalangst kan over het algemeen ook minder goed spanningssignalen verdragen, of vindt deze (meer) verontrustend. Dit in de zin van de verwachting dat de spanningssignalen de prestatie negatief zullen beïnvloeden. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat ‘kampioenen’ vaak nog ongeveer net zo zenuwachtig worden, fysiek gezien, maar dit als meer helpend ervaren bij hun te verrichten prestaties en hierdoor makkelijker spanning verdragen.
Faalangst en zelfvertrouwen
Ook kan het er in zitten dat de (mogelijke) gevolgen van falen als erg rampzalig ervaren worden. Vaak wordt gevoeld dat falen iemands zelfvertrouwen devalueert, of al lage zelfvertrouwen bevestigt. Hiermee staat iemands zelfgevoel voortdurend op het spel en zit iemand klem tussen niet in beweging willen of durven komen en vinden dat als hij of zij iets probeert dit een (groot) succes moet zijn, waardoor er geen constructief leerproces op gang kan komen. Deze dynamiek heeft vaak tot gevolg dat mensen het hierdoor niet lang genoeg volhouden om ergens ‘echt’ goed in te worden (om dat te worden, zoals bij een sport of het bespelen van een muziekinstrument wordt als stelregel gesteld dat je er gemiddeld 10.000 vlieguren in moet stoppen, wat neer zou komen op dagelijks 3 uur oefenen, gedurende tien jaar).
Tot slot kan faalangst het gevolg zijn van negatieve (leer)ervaringen uit je verleden en is dit soms gekoppeld met moeite ‘ruimte’ in te nemen. In dit geval kan EMDR ondersteunend zijn.
Behandeling bij faalangst
De behandeling bij faalangst staat onder meer stil bij het onderzoeken van de verwachtingen aan jezelf, je aannames over anderen, hoe je succes en falen definieert, consequenties die je koppelt aan falen, het hanteren van een reëel kader bij leren en hoe je omgaat met spanning. Ook kan er gekeken worden naar hoe je zo goed mogelijk je eigen ‘flow’ kan benaderen en hoe je voor jezelf je ideale prestatie-en leerklimaat of mindset kan opbouwen. Dit kan je ook helpen je motivatie en creativiteit te voeden.
Soms is het nodig om aan deze behandeling een algehele zelfbeeld-module toe te voegen of wordt er EMDR gebruikt.
