In zekere zin is ‘perfectionisme’ hier een wat vreemde eend in de bijt, aangezien het niet een diagnose op zich is. Het wordt een transdiagnostiche factor genoemd, omdat het gelinkt is aan verschillende stoornissen zoals angststoornissen, eetstoornissen, depressie en burn-out. Het valt als een persoonlijkheidseigenschap te zien die eerder tot psychische klachten leidt. Toch is het niet perse iets waarmee je geboren wordt: uit onderzoek blijkt dat perfectionisme ook bijvoorbeeld als gevolg van een veeleisende en kritische opvoedingsstijl kan ontstaan. CGT behandeling kan je helpen je perfectionisme af te leren of meer los te laten. Isamu psychologen biedt dit aan.
Veel mensen merken dat het hun eigen hoge lat is waarmee ze zichzelf in de weg zitten. Je merkt het als therapeut soms ook in iemands hulpvraag: iemand wil zo snel mogelijk volledig van een bepaalde eigenschap af en vraagt om concrete middelen om hiervan verlost te worden. Alhoewel er vaak praktische tools zijn is de paradox bij perfectionisme/ een sterke innerlijke criticus dat je dit niet bij jezelf zou moeten willen ‘wegsnijden’. In zekere zin is dat namelijk meer van hetzelfde: je verdraagt iets niet van jezelf en je legt de lat naar een punt waar je niet meer geconfronteerd hoeft te worden met je ‘schaduwzijdes’ (en dus naar een punt waar alles weer perfect is).
Van resultaatdenken naar zelfvalidatie
Een van mijn belangrijkste behandelmotto’s is dat de grootste verandering die je kan bereiken niet in het veranderen van je eigenschappen ligt, maar in de verandering met de relatie tot jezelf. Dit impliceert dat je jezelf ook moet kunnen verdragen, in al je vormen. En dus ook met enige compassie naar je mindere eigenschappen moet kunnen kijken. Op het moment dat dit lukt ben je namelijk al minder perfectionistisch! Acceptatie lijkt altijd te impliceren dat je van iets de status quo accepteert en dus het bijltje erbij neergooit (‘vanaf nu zal het altijd zo blijven’). Maar juist door met acceptatie en mildheid naar jezelf te gaan kijken en te accepteren wat je niet zint, komt er vaak enorm veel in beweging. Terwijl keihard knokken vaak alleen maar meer van hetzelfde is, waardoor al je moeite vaak amper beloond wordt. De belangrijkste opdracht in de juiste richting die ik iemand kan geven die graag snel van iets van zichzelf verlost wil worden, is juist om dit niet te proberen, maar het alleen nog maar te gaan observeren en bij wijze van spreken te gaan turven. Alhoewel dit dus heel weinig lijkt, is dit eigenlijk heel veel: op het moment dat dit lukt ben je uit een wezenlijk ander vaatje aan het tappen in de relatie tot je zelf en ben je opgehouden jezelf de oorlog te verklaren. Ook zijn algemene CGT technieken effectief bij perfectionisme.
Voor mensen bij wie geldt dat het perfectionisme het gevolg is van negatieve leerervaringen zijn naast dit theoretisch kader (en de in wezen hele simpele registratie of observatie opdracht) ook verwerkingsgerichte interventies passend (zoals bijvoorbeeld EMDR of imaginaire rescripting, wat een techniek uit de Schematherapie is). Ook kan de lege stoeltechniek een goede methode zijn om je meer bewust te worden vanuit welke toon je naar jezelf kijkt.
