Moeite met grenzen stellen en nee-zeggen valt onder het kopje assertiviteit. En alhoewel sommige mensen bij assertiviteit vooral het beeld lijken te hebben van iemand die alles voor elkaar lijkt te krijgen (bijna manipulatief), is dat niet wat ‘wij’ hier mee bedoelen. Assertiviteit staat voor je wèl uitspreken en je grens aangeven, maar op een manier dat het contact goed zou moeten kunnen blijven. Dus hoe je de bal kan spelen in plaats van de man of hoe je de bal kan spelen in plaats van de bal èn de man. Bij veel mensen gaat het in zekere zin mis omdat ze zich niet uitspreken (vaak uit angst voor conflict of omdat ze niet willen klagen) of omdat ze tegen de tijd dat ze zich uitspreken zo geladen zijn, dat dit niet meer op een constructieve manier lukt. Isamu psychologen biedt een praktische behandeling aan gebaseerd op CGT.
Oefenen met het aangeven van grenzen
In de behandeling komen de volgende punten aan bod: je oefent met het uitspreken van je eigen (subjectieve) beleving, je spreekt anderen zoveel mogelijk aan op hun waarneembare gedrag en je probeert expliciet en concreet te zijn in het uiten van je behoeftes of wensen (de zogenaamde XYZ-formule). Dit gebeurt heel praktisch met eigen situaties, waarbij het ook heel nuttig is om je juist in de schoenen van de ander te verplaatsen. Hierdoor kan je het gedrag van de ander beter gaan leren herkennen.
Assertiviteit om jezelf te beschermen
Echter biedt dit alles geen garanties op de uitkomst! Wel kan je zeggen dat de kans op succes (en in ieder geval het voorkomen van een verstoorde relatie) een stuk hoger is op het moment dat je je assertief weet op te stellen. Ook mag je er vertrouwen in hebben dat als jij je correct uitspreekt dat het dan niet aan jou ligt als de ander (wat) raar of heftig daarop reageert. Ook dat kan al winst zijn.
Verder gaat assertiviteit niet alleen over zo effectief mogelijk je boodschap overbrengen, maar ook over jezelf beschermen op het moment dat je merkt dat je boodschap niks uithaalt. Dit laatste wordt nogal eens vergeten, zelfs in assertiviteitstrainingen. Ook hier is een duidelijk stappenplan voor.
Assertiviteit leidt tot meer autonomie
Belangrijk is te realiseren dat je er geen zin in hoeft te hebben, om je assertief op te stellen, maar dat je vooral bij jezelf leert stilstaan wanneer je het nodig vindt om ergens een grens aan te geven. Doel is dus nooit om altijd maar assertief te gaan zijn (wat per definitie niet meer assertief is), maar ook om stil te staan hoe groot je een grensoverschrijding vindt. In die zin helpt assertiever worden ook om dichter bij jezelf te komen en leidt het automatisch tot meer zelfvertrouwen en een groter gevoel van autonomie. Tot slot zou je kunnen zeggen dat assertiviteit gaat over interpersoonlijk gedrag (communicatie tussen jou en de ander). Maar dat je je ook kan afvragen of je altijd wel assertief naar jezelf bent en of je niet vaak teveel jezelf neerhaalt in plaats van de bal. In die zin is assertiviteit een heel belangrijk onderwerp wat bijna in elke behandeling aan bod komt.
